Balkan-Turizam
Ovo doba korone je osetno uticalo na život u gradovima u smislu posete turista, ali sa popuštanjem mera situacija se znatno promenila. Jedan od gradova koji vredi posetiti i u kojem mnogo toga zanimljivog možete videti je i Sremska Mitrovica, grad u srcu sremske ravnice.
U Sremskoj Mitrovici žive i rade i mnogi poznati ljudi koji svojim radom su predstavljeni i u drugim državama i koji čine mnogo toga za svoj grad na polju kulture. Jedna od njih je i Mirjana Marković, istoričar, književnica i predsednik Književne zajednice Sremska Mitrovica. Sa njom smo razgovarali o njenom viđenju grada u kojem živi i šta vredi videti u Sremskoj Mitrovici.
Evo šta nam je na samom početku razgovora Mirjana Marković rekla:
„Iako sam rođena u Osijeku i jedno vreme živela tamo, veći deo mog života živim u Sremskoj Mitrovici. Ovaj grad je ipak u mom srcu, jer me za njega vezuju najlepši dani detinjstva, mladosti kao i ovi dani u kojima u njemu bitišem. Bilo gde da otputujem ja pričam o mom gradu i putem pisane reči, mojih knjiga, Godišnjaka Književne zajednice promovišem Sremsku Mitrovicu. Zar ima lepše promocije od promocije putem knjige koja ostaje za sva vremena. Tako, da knjige koje promovišu stvaralaštvo pisaca Sremske Mitrovice se nalaze u bibliotekama i kulturnim centrima u Parizu, Frankfurtu, Budimpešti, Sofiji, Istanbulu, Moskvi, Sankt Peterburgu, Njujorku, Torontu, Melburnu, Kalkuti, i mnogim drugim gradovima. Zahvaljujući knjizi pisci iz raznih gradova sveta su imali priliku da gostuju u našem gradu i predstave svoje stvaralaštvo. Čak i zahvaljujući književnoj saradnji „Frankfurtska sedmica“ udruženje pisaca iz Frankfurta je pružilo humanitarnu pomoć našem gradu prilikom poplava 2014.godine.
Takođe uspostavljena je saradnja i sa udruženjem „Trojan“ iz bugarskog grada Trojan i došlo je do razmene srpske i bugarske kulture. Našem gradu su predstavljeni umetnici ( folklorna grupa) iz Trojana i bugarska keramika, a umetnice Sanja Ribić Milivojević i Snežana Kovačević iz Sremske Mitrovice su predstavile svoja srećna ogledala i šešire na Festivalu umetničkih zanata u gradu Trojan.“
Vi ste i istoričar, da li to utiče na vaš odnos prema gradu u kojem živite?
Da, nisam samo književnik, već po profesiji i istoričar, a i strukovni politikolog, tako da me za grad vezuje i ljubav prema istoriji. Sremska Mitrovica je grad muzej, jedan od najstarijih gradova u Evropi, sa životom koji na istom tlu traje već blizu sedam hiljada godina. Grad je menjao imena i zvao se Sirmium, Sancti Demetrii i Sremska Mitrovica, i ima tri grba, antički, srednjevekovni i savremeni.
Najveći grad Srema razvio se na temeljima antičkog Sirmiuma, jedne od prestonica Rimskog carstva. Istorija Sirmiuma počinje rimskim osvajanjem u I veku pre nove ere, dolaskom legija u dolinu Save i zauzimanjem panonskog prostora, odnosno njegovog južnog dela između Dunava i Save. Naročit procvat Sirmiuma dogodio se u III veku, u vreme tetrarhije, kada je bio jedna od četiri prestonice velikog rimskog carstva. Istoričar Amijan Marcelin mu je uz mnoge pohvale dao i naziv “ mnogoljudan “, što je i danas Sremska Mitrovica.
Sirmium je bio raskošna prestonica. U centru grada nalazio se forum, okružen javnim i privatnim zgradama, bazilikom i gradskom većnicom, kovnicom novca, žitnicom, kupatilima, hramovima, teatrom, a dominirali su carski dvor i hipodrom.
Bio je i jedno od sedišta rimskih careva (Marko Aurelije, Klaudije Gotski, Dioklecijan, Konstantin, Konstancije, Maksimin, Tračanin, Decije, Prob, Licinije, Teodosije). Istorijat antičkog grada Sirmiuma završava se njegovim padom pod vlast Avara 582. godine.
U srednjem veku grad je nazvan po manastiru Sveti Dimitrije, Dmitrovica, a kasnije je ime pretočeno u Sremska Mitrovica. U tom periodu grad je često menjao gospodare. Gotovo dva veka, sve do Požarevačkog mira 1718. godine bio je pod turskom vlašću, a zatim u sastavu Habzburške monarhije. Uključenjem u sistem Vojne granice sredinom XVIII veka označilo je uspon i urbani razvoj naselja. Ukidanjem vojne granice 1881. godine grad je dobio prvog gradonačelnika Ćiru plemenitog Milekića, a razvoj trgovine i zanatstva su doprineli daljem usponu grada u svakom smislu.
Sremska Mitrovica je danas administrativni centar i najveći grad Srema, čije bogato kulturno istorijsko nasleđe značajem daleko prevazilazi lokalne okvire, svedočeći o burnoj istoriji. Ovo je grad u kojem se skladno prepliću moderno i staro. Pogledajte samo kuće u centru grada i videćete tu bogatu arhitekturu, a svaka kuća je jedna priča koja ima svoju genezu i govori o vremenu prohujalom koje je obeležilo istoriju grada. Jer u tim kućama su živeli poznati Mitrovčani o kojima nam i Dejan Medaković, Slavko Gavrilović moj cenjeni profesor govore u svojim knjigama.
To što je Mitrovica nedaleko od Beograda i Novog Sada, kao i blizina Fruške Gore i graničnog područja prema zapadnoevropskim zemljama je svakako značajno za turiste i sve one koji žele da nastane ovaj grad.
Varvarske horde rušeći lepotu grada Sirmijuma, nisu uspele da unište reči zapisane na opeci, kamenu, miljokazu, sarkofagu. I dovoljno je da prošetate gradom i zavirite u lapidarijum, gradski park, rimske iskopine i čućete priču o gradu koji odoleva vremenu.
Jedinstven na svetu sunčani sat sa Atlasom koji nosi na leđima nebeski svod, a iza njegovih leđa braća Herkul i Ifikle zadivljuje oko potvrđujući činjenicu da se nekad gradilo ne za danas, ne za sutra, već za vekove.
A Sava protiče ispod mosta Sv. Irineja koji spaja Sremsku i Mačvansku Mitrovicu skrivajući u svojim dubinama kapiju zlatnu kao mit o zakopanom blagu koje čeka svog pronalazača, dok čuveni avarski pojas drema u muzejskoj tami.
Nedaleko od mosta je i Pravoslavna crkva Svetog arhiđakona Stefana u kojoj možete videti prelepi ikonostas čiji je tvorac Teodor Kračun. Ovaj hram je i stecište kulture, jer se u njemu organizuju promocije knjiga, muzički i pesnički susreti u čast duhovnih praznika. Mi pisci Književne zajednice često govorimo svoje stihove. Čak i pozorišna predstava „Sveti Sava“ i performans „Moćne žene ljubavlju zbore“ koje sam režirala su izvedeni u crkvi Sv. Stefana.
Pored ove crkve u gradu se nalazi još nekoliko pravoslavnih crkava, jedna katolička crkva i rusinska crkva.
Ako krenete tragom plave linije koju Sremska Mitrovica sačini u okviru projekta sa francuskim gradom Neverom stići ćete do Keltske kuće u gradskom Muzeju i Bazilike Svetog Dimitrija. Umorni od šetnje predahnućete u gradskom parku pored fontane Kameni cvet Irine Nepokojčicki. Ta divna Ruskinja je našla svoje utočište u ovom gradu žudeći za Rusijom i prizivajući princezu Tiberijevu u snovima, darovala je kameni cvet gradu koji je vredniji od carske kćeri.
A grad u letnjim danima nudi pregršt kulturnih manifestacija poput Festivala besedništva, folklora, gudača, Mitrovačkog kulturnog leta, Dana vina i mnoge druge manifestacije. Neke od ovih manifestacija su međunarodnog karaktera.
Multikulturalni duh grada spaja gradove i regije i zato se gradski trg u ulici Ćire Milekića u vrele letnje dane zašareni od nošnji iz raznih krajeva sveta potvrđujući činjenicu da kultura briše granice. Zato dođite u grad koji je vredniji od careve kćeri i uz zvuke tamburice i sremačke specijalitete uz Probovo vino poslušajte pesmu o gradu na obali sreće koji je nastao u strujanju vetrova.“
Tekst je realizovan u okviru projekta “PROBLEMI U TURIZMU U DOBA KOVIDA 19” uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
redakcija www.balkan-turizam.net
